معماری امروز قزوین، تهی از نشانه های فرهنگی
کیت هنری: قزوین اینروزها از ایستادن روی پل عابر پیاده و یا بام خانه ها از تماشای چشم انداز شهر چیزی عایدمان نمی شود جز خط آسمانی نامنظم که براثر ساخت وسازهای تعدادی از برج ها در کنار بافت متراکم شهر یکپارچگی خودرا از دست داده است.
به گزارش کیت هنری به نقل از ایسنا، هر نقطه ای از شهر که می رویم یک برج همچون گیاهی خودرو سر به فلک نهاده است. شاید به خواسته مدیران، شهر رو به مدرن شدن پیش می رود ولی وقتی پا به مناطقی که این برج های تازه به دوران رسیده میخ خودرا بر زمین کوبیده اند، می گذاریم؛ مظلومیت ساختمان های کم تراکم هم جوار این غول های بتنی را حس می نماییم.
قدم نهادن در کوچه پس کوچه ها تنش های بصری نماها را در ذهن هویدا می کند. آیا اینروزها از ایستادن روی پل عابر پیاده و یا بام خانه ها از تماشای چشم انداز شهر می توان لذت برد و به شهری که با ساخت شتاب زده پا به عرصه مدرنیته گذاشته است می توان افتخار کرد؟ آیا قدم نهادن در کوچه پس کوچه های شهر نشانی از تنوع و خلاقیت معماران را در نماسازی ها هویدا می کند؟ شاید آنها که لبخندی از رضایت بر لب دارند مهر تأییدی بر پیشرفت و به روز شدن معماری شهر می زنند و این تداعی کننده رویای مدرنیته شدن شهر قزوین است.
اما به راستی واقعیت چیست و باید قزوین را به چه صورت ببینیم؟ ایسنا در این گزارش به سراغ برخی کارشناسان معماری و شهرسازی رفته تا فضای معماری شهری قزوین را از دید آنان بررسی کند.
فروش تراکم؛ آفت حُسن هم جواری ها
زهره فرزادپور، یک کارشناس معماری در گفت و گو با ایسنا می گوید: معماری برگرفته از آداب ورسوم و فرهنگ آن شهر است. درگذشته می بینیم که هم جواری های ما به شکلی بود که تبدیل به یک حسن شده و نتیجه آن ازنظر اجتماعی یک آداب ورسوم و یک فرهنگ خوب بود و ازنظرمعماری و شهرسازی یک تاریخ غنی و یک هویت اصیل برای شهر قزوین به شمار می رفت.
وی ادامه می دهد: در این برهه از زمان با عنایت به این که آموزش شهروندی از بین رفته و با عنایت به این که یکپارچگی جامعه حدودا گرفتار لطمه های زیادی شده است؛ فلسفه و باورهایی که در ذهن افراد وجود دارد گرفتار گسست و ازهم گسیختگی شده و این سبب شده تا مردم به یکدیگر اهمیت ندهند و این پدیده در معماری قزوین هم اتفاق افتاده و به مدلول واقعی کلمه حسن هم جواری در این شهر از بین رفته است.
این کارشناس معماری بیان می کند: هم جواری هایی که حالا در میان ساختمان های ما وجود دارد فقط به جهت قرارگیری ۲ پلاک درکنارهم، بدونِ توجه به ارتباط معنایی است. در سیمای شهری عناصری که کنار هم قرار گرفته اند هیچ ارتباط بصری باهم ندارند بطور مثال اگر به خط آسمان شهر نگاه نماییم هیچ نوع پیوستگی در آن دیده نمی شود که این از نظر معماری غلط است.
وی بیان می کند: نگاه کاسب کارانه و اقتصادی و حتی منفعت طلبی شخصی سبب شده تا طی سالیان گذشته، قزوین گرفتار مشکلات و معضلات بسیاری در معماری شود. به عنوان مثال درگذشته همسایگی ها و هم جواری ها به دلیل نوع معماری خاص آن مناطق به حسن تبدیل گشته بود و در آن شاهد حریم خانه بودیم. موضوعی که امروز در کمتر خانه ای رعایت می شود.
کاریکاتور مدرنیته و نابودی هویت شهر
فرزادپور تصریح می کند: متأسفانه معماری امروز شهر قزوین به دلیل ظهور پدیده «بسازبفروشی» سبب شده تا خانه به کالا، تبدیل گردد و بسیاری از مشکلات ازجمله فروش تراکم که یکی از آفت های از میان رفتن حسن هم جواری ها است؛ گریبان گیر شهر شود.
وی می گوید: در قزوین روز گذشته، ساختمان ها در یک خط ارتفاعی قرار داشته و خط آسمان شهر منسجم و نشانه های شهری به وضوح دیده و به آسانی قابل شناسایی بود که حتی این عوامل سبب شده ازنظر بصری آرامشی در شهر حاکم باشد اما قزوین امروز گرفتار لطمه شدید و به هم ریختگی زیادی است که تشخیص نشانه ها و نمادهای شهری را کمی سخت کرده است. درگذشته هر شهر نماد، مفهوم و معماری خاص خودش را داشته است این در صورتی است الان نمی توانیم بفهمیم که شهر با چه فرهنگی و چه نوع معماری پیش می رود.
این کارشناس معماری اظهار می کند: برای مثال برج تجارت که در میدان دروازه درب کوشک تولید شده بغیر از این که حریم میراث فرهنگی را مورد تجاوز قرار داده است. تواضع خودرا نسبت به تاریخ این شهر از بین برده و در کمال بی تربیتی در مقابل میراث فرهنگی سر به فلک گذاشته است حتی اگر بخواهیم عناصر تاریخی را کنار بگذاریم و به ساختمان های اطراف برج تجارت نگاه کنیم؛ هیچ حسنی از هم جواری در آن دیده نمی شود و این برج به تنهایی معنای تجاوز را پررنگ می کند.
وی با اعلان اینکه پدیده مدرن شدن در قزوین مطرح است، بیان می کند: قزوین قربانی مدرنیته شدن شده است. باید گفت هیچ کس از مدرن شدن و استفاده از فنّاوری های روز بدش نمی آید و هیچ مخالفتی دراین زمینه نیست. اما اگر قرار باشد به بهانه مدرن شدن تیشه به ریشه هویت شهر بزنیم هیچ کس این مدرن شدن را نمی خواهد. برای مثال شهری مانند لندن که یک شهر تاریخی و بزرگ و تأثیرگذار است از آپارتمان نشینی فرار می کند و رو به خانه های ویلایی می آورد و حتی در کشورهایی که بدنبال توسعه یافتگی هستند هم دیده می شود که بلندمرتبه سازی ها کم شده است.
در معماری امروز قزوین منفعت جای کرامت انسانی را گرفته است
محمد بهزادپور از دیگر کارشناسان معماری است که در گفت و گو با ایسنا اظهار می کند: در ادبیات دینی ما به هم جواری ساختمان ها و تأثیرات آن بر سایر ساختمان ها تاکید فراوانی شده است. اشرافیت در آموزه های دینی و عدم ایجاد مزاحمت ها و حفظ حریم مواردی است که باید رعایت شود اگر بخواهیم مقایسه ای بین قزوین گذشته و قزوین امروز داشته باشیم باید بگوییم شهر از اصل و هویت تاریخی خود فاصله گرفته است.
وی تصریح می کند: در بافت تاریخی شهر، بناهای قدیمی یک الگوی خاص و باتوجه به جمیع جهات ساخته می شدند. برای مثال بنای سعدالسلطنه در کنار بازار و مسجدالنبی یک فصل مشترک است تمامی عناصر با یک وحدت کنار هم تولید شده اند. چونکه این منطقه برمبنای کرامت انسان طراحی شده است. متأسفانه در قزوین امروز، این دیدگاه عوض شده است و طراحی ها برمبنای منفعت های مالی به انجام می رسد.
بهزادپور می گوید: یکی از محورهای معماری اسلامی مسئله حسن هم جواری است که باید بناها با یکدیگر ازنظر حوزه زیست محیطی تطابق داشته باشند و طراحی ها برمبنای یک تناسب جلو برود برای مثال قرارگیری خیابان هادی آباد و میرداماد کنار هم و خیابان پونک و آبگیلک در شهر قزوین ازنظر حوزه زیست محیطی فاصله زیادی دارند.
وی بیان می کند: برای پیشبرد شهر و احیای هویت ازدست رفته شهر نیاز به یک قانون خوب و جدید داریم چونکه قانون اجرائی ما مربوط به سال ۱۳۴۳ است.
بلندمرتبه سازی آفتی بر معماری قزوین
فرناز محمدبیگی یک کارشناس حرفه ای میراث فرهنگی دراین باره در گفت و گو با ایسنا می گوید: در اصل معماری نشئت گرفته از خلق وخوی انسانی است و پدیده معماری برای بهتر زندگی کردن انسان رخ می دهد؛ انسان فی نفسه یک موجود اجتماعی است و از این جنبه ثمره یک زندگی اجتماعی است، زندگی اجتماعی در حقیقت محدوده ای است که هر شخص برای ارتباط با دیگری برای خود قائل می شود.
وی ادامه می دهد: در معماری امروز قزوین، می خواهیم بصورت آماری و کمی، به کیفیت برسیم در صورتیکه کنترل کیفی به درستی صورت نمی گیرد. در ساختمان های امروز به دلیل مصالح متفاوت و متنوع و در نظر نگرفتن اقلیم و نوع بازشوها و نورگیری ها هم جواری حسن خودرا از دست داده و چیزی از معماری اصیل ما باقی نمانده است و طراحی ها از تفکرات یک بوم دیگر کپی شده است. آپارتمان نشینی و بلندمرتبه سازی آفتی بر معماری قزوین شده است، خانه ها بر هم بطورکامل اشراف دارند و به علت هم جواری واحدها کنار هم و عدم استفاده از مصالح مرغوب در تیغه های میان حریم صوتی هم شکسته شده است.
این کارشناس بیان می کند: وقتی تمام توجه شهر به کسب درآمد است و مادیات حرف اول و آخر را می زند و مدیریت شهری با ساخت یک مجموعه، از حسن هم جواری ها به نفع خود استفاده می نماید. اینگونه است که ساختمان ها در کمال بی تربیتی می خواهند خودشان را به رخ هم بکشند و این نشان از کمی نگری ما شهروندان و منفعل بودنمان نسبت به فضاهای شهری است.
به گزارش کیت هنری به نقل از ایسنا، از زمانی که انسان پا به عرصه علم محوری در خاستگاه مدرن شدن نهاد، با یاری علم و فناوری روز پیشرفت های قابل توجهی برایش نمایان شد و او را حریص تر کرد تا مکانی در شأن انسانیت خلق کند. حال به یک فرآیند زمانی برخورد کردیم که فقط ساختیم و ساختیم و ساختیم و همچنان خواهیم ساخت به گمان خود خواستیم بسازیم تا هویت ببخشیم درحالی که تبر بر ریشه تاریخ و هویت شهر زدیم.
منبع: artkit.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب