هنر ۱۴۰۳ در آینه مهر ؛
از کنسرت تخت جمشید تا اجرای 140هزار نفری سعدآباد در سالی که گذشت
کیت هنری: پروسه تولید و عرضه آثار موسیقایی در کشورمان طی سال 1403 با فراز و نشیب های زیادی همراه بود که تعدادی از آنها در فضای مجازی و برخی هم در رسانه های رسمی ظهور و بروز خودشان را نشان دادند.
خبرگزاری مهر -گروه هنر؛ موسیقی ایران در سال ۱۴۰۳ هم شرایط متفاوتی را تجربه نمود. شرایطی که ابتدا بواسطه حضور دولت سیزدهم در جریان اجرای سیاستهای فرهنگی کشور در یک قالب و از پس شهادت آیت الله سید ابراهیم رئیسی و روی کار آمدن دولت مسعود پزشکیان کوشش کرد تا در قالبی دیگر خودنمایی کند. مسیری پرفراز و نشیب که هرکدام از هدایت ها و راهبری های آن دربرگیرنده نکات ضعف و قوتی است که می تواند بواسطه برگزاری سلسله نشست های پژوهشی و رساله های دانشگاهی مورد لطمه شناسی و واکاوی قرار گیرد.
بی تردید پروسه تولید و ارائه محصولات موسیقایی در قالب برگزاری رویداد، تولید اثر، برگزاری کنسرت و موارد دیگر هم از این تغییر و تحولات مصون نمانده و بسته به سیاست هایی که در این زمینه بسیار مهم و راهبردی تدوین، ابلاغ و اجرا می شده با نوساناتی روبه رو شد. مسیری پراز حاشیه های ریز و درشت که برخی آلوده به بازیهای «سیاسی»، برخی اسیر و گرفتار کلید واژه ای به نام «مافیا»، بعضی گرفتار راه اندازی نقشه های رسانه ای عجیب و غریب و برخی هم وارد شریان ها و جریان هایی شدند که هرکدام تا مدت ها و روزها سوژه اصلی پرداخت رسانه های رسمی و در بیشتر اوقات فضای مجازی بود.
رویدادهایی عجیب و غریب که ظهور و بروز پدیده هایی چون «هوش مصنوعی» و نفوذ اجتناب ناپذیر ابزارها و پلت فرم ها در فضای مجازی، داستان حضور در موسیقی و البته انعکاس اخبار و رویدادهای این حوزه را علاوه بر ارائه در فضای رسمی و رایج رسانه ای به دیگر مسیرهای بی پرواتر و غیرقابل کنترل کننده ای هدایت کرد که این پروسه نیز خود دربرگیرنده نکات مثبت و منفی زیادی است و حتی می تواند به عنوان یکی از مهم ترین اتفاقات موسیقایی در سال ۱۴۰۳ لقب بگیرد.
طبیعتاً از مناظر و دیدگاه های متنوع و متکثری می توان به معرفی و انعکاس مهم ترین اتفاقات و رویدادهای موسیقی ایران در سال ۱۴۰۳ پرداخت. مسیری که بی گمان می تواند بسته به هر دیدگاه و تفکری دربرگیرنده بسته های خبری مختلفی در این حوزه باشد و در این راستا گروه هنر خبرگزاری مهر را بر آن داشت تا همانند سالهای گذشته بواسطه فرا رسیدن سال نو نیم نگاهی گذرا به مهم ترین، مؤثرترین و خبرسازترین اتفاقات و رویدادهای موسیقی ایران پارسال داشته باشد. گذر راهی که امید است روزی مملو از خبرهایی مؤثر و مفید برای توسعه موضوع بسیار مهم و پراهمیت «شنیدن موسیقی خوب» و غلبه کیفیت بر حواشی زرد و بی محتوایی باشد که بطور قطع تمرکز رسانه ای روی آنها تاریخ مصرفی کوتاه دارند. مسیری که هرچه اتفاقات مطلوب تری در ترویج و توسعه موسیقی اندیشه محور بیفتد بی شک مشتمل بر توسعه و نشر اخبار بیشتری در عرصه موسیقی جدی و در هم جواری واژه «استاندارد» با وجوه سرگرم کننده موسیقی است.
آنچه می خوانید مروری کوتاه و اجمالی بر پنج اتفاق و رویداد موسیقی ایران طی سال ۱۴۰۳ است که رجوع باردیگر به آنها می تواند منبع خوبی برای مرور گذشته و استفاده از نقاط ضعف و قوت آن در آینده باشد.
روایت اول؛ حضور پررنگ کنسرت نمایش «سی صد» در خبرها و حاشیه ها
یکی از پروژه های موسیقایی- نمایشی که از سال ۱۴۰۱ در جریان اخبار رسانه ها و پروسه تولید و عرضه آثار موسیقایی عرض اندام کرد، پروژه «سی صد» با راهبری برادران پورناظری و همراهی برخی از مهم ترین هنرمندان عرصه موسیقی و نمایش بود که تبدیل به یکی از پرهزینه ترین، پر خبرترین و پرحاشیه ترین رویدادهای این چند ساله حوزه موسیقی شد و ماجرا را به این سمت و سو هدایت کرد که گروه اجرائی این پروژه تصمیم بگیرند آنرا با قالب و تیمی متفاوت تر در سال ۱۴۰۳ پیش روی مخاطبان قرار دهند.
کنسرت نمایش «سی صد» که این دفعه با داستانی به نام «گات» نوشته محمد رحمانیان شکل گرفت، درباره ی مبارزه و مقاومت مردم شیراز در مقابل لشکر مغول است. مردمی که در این مبارزه در مقابل ویران کردن تخت جمشید و تصرف جام جم توسط لشکر مغول و ممنوع شدن زبان فارسی در ایران می ایستند. قرار بود در ابتدا این هنرمند شناخته شده عرصه تئاتر کارگردانی اثر را به عهده بگیرد اما در میانه راه مشکلاتی پیش آمد و محمد رحمانیان از پروژه جدا شد.
چندی بعد هم مشخص شد رضا گوران از دیگر هنرمندان شناخته شده عرصه تئاتر و سینما به عنوان مشاور کارگردان این پروژه با گروه همکاری می کند. این نحوه همکاری نیز با حواشی همراه بود، اما هرچه بود ماجرا را به سوی و سویی برد که برادران پورناظری به خوانندگی اشکان کمانگری با جمعی از بازیگران مطرح سینما و تئاتر همچون علی نصیریان، نوید محمدزاده، بهرام افشاری، بهرام رادان، گوهر خیراندیش، دلنیا آرام، علی براتی، هدیه آزیدهاک و اهورا ابوالحسنی این اثر را روی صحنه ببرند.
به هر ترتیب فصل دوم کنسرت نمایش «سی صد» برادران پورناظری که اینروزها مقرر است در کشورهای دیگر هم روی صحنه برود. مهر سال ۱۴۰۳ با میزبانی بالاتر از ۱۴۰ هزار مخاطب در کاخ سعدآباد تهران به انتها رسید تا پرونده یکی از پرخبرترین پروژه های موسیقایی سال قبل این چنین در تاریخ ثبت گردد.
روایت دوم؛ شکسته شدن طلسم برگزاری کنسرت در تخت جمشید و تولد خبرها
اواخر خرداد سال ۱۴۰۳ بود که محسن خباز از تهیه کنندگان عرصه موسیقی که با برگزاری کنسرتهای علیرضا قربانی فصل تازه ای از کارهای موسیقایی خودرا تجربه می کند، از برگزاری کنسرتهای این خواننده در تخت جمشید آگاهی داد و اظهار داشت: درخواست مجوز برای کنسرت علیرضا قربانی در تخت جمشید بالاتر از یک سال قبل داده شده بود و در نهایت با صدور مجوز، اجرای آن برای تیر ماه برنامه ریزی شده است. این کنسرت به صورت بلیت فروشی با حضور مخاطبان گسترده در پهنه تاریخی پارسه تخت جمشید برگزار می گردد و جزییات تکمیلی آن به زودی اعلام خواهد شد.
علیرضا قربانی بعد از اجرای تهران در نوروز ۱۴۰۳، در برلین، گوتنبرگ، میلان و دوبی روی صحنه رفت و در بازگشت به ایران، اجرا در تخت جمشید تازه ترین کنسرت وی در داخل کشور بود؛ مسیری که سبب شد سیل خبرهای مثبت و منفی فراوانی از پس خبر برگزاری کنسرت این خواننده در تخت جمشید منتشر شود و تا مدت ها توجه رسانه ها را به سوی خود جلب نماید.
در واقع می توان این طور نوشت که قربانی تنها کسی بود که توانست مجوز برگزاری کنسرت را در تخت جمشید بگیرد. شرایطی که قبل از این محمدرضا شجریان، شهرام ناظری، یانی و کیتارو برای برگزاری کنسرت در تخت جمشید اعلام آمادگی کرده بودند اما این رویکرد همیشه با مخالفت روبه رو شده بود.
برگزاری این کنسرت در محوطه تاریخی و جهانی تخت جمشید بااینکه با استقبال روبه رو شد و بلیت های ۳۰۰ تا ۷۵۰ هزار تومانی آن به سرعت فروش رفت اما نگرانی هایی را از زاویه نگاه برخی کارشناسان میراث فرهنگی در عرصه لطمه به محلهای تاریخی در پی داشت.
هر چند در این رابطه محمد ثابت اقلیدی مدیرکل وقت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فارس اظهار داشت: تمامی جوانب کار برای اجرای چنین کنسرتی در یک مجموعه تاریخی با دقت و نظارت کارشناسان حوزه میراث فرهنگی گردشگری استان سنجیده شده است.
به هر حال برگزاری این کنسرت آن هم در مجموعه ای که در لیست میراث جهانی یونسکو قرار دارد مخالفان و البته موافقانی داشت و تا مدت ها در موسیقی و میراث فرهنگی خبرسازی کرد.
روایت سوم؛ معرفی ایران به فرهنگ جهانی با یک پروژه موسیقایی ویژه
از معدود اتفاقات مهم و موسیقایی سال ۱۴۰۳ که بواسطه تلاش مجموعه ای از هنرمندان فعال عرصه موسیقی به مدیریت هنری حسین علیزاده به عنوان یکی از معتبرترین هنرمندان این حوزه پیش روی مخاطبان قرار گرفت و تا مدتی هم جزو خبرسازترین اتفاقات موسیقایی عرضه شد، رونمایی از پروژه «دستگاه های موسیقی ایران» بود.
چارچوبی که در طول این سال ها بواسطه تلاش هنرمندان دیگری چون محسن نفر در قالبی دیگر پیش روی مخاطبان گرفته بود و اتفاقاً هم تبدیل به یکی از مراجع مهم حوزه ردیف شد اما از آن زمان تا حالا کمتر رویداد و پروژه ای را می توان یافت که در آن یک هنرمند ممتاز، دارای جایگاه و پیشگام در حوزه موسیقی بتواند مجموعه ای را پیش روی مخاطبان و علاقمندان موسیقی قرار دهد که می توان آنرا جزو مهم ترین رویدادها موسیقی سال قبل ارزیابی کرد.
مجموعه «دستگاه های موسیقی ایران» به صورتی نتیجه تلاش حسین علیزاده در حوزه موسیقی ردیف دستگاهی و آموزش آن مشتمل بر ۱۳ دستگاه و آواز موسیقی ایرانی بود که در قالب ۱۷ سی دی و ۱۳ کتاب نت ارائه شده است. این در شرایطی است که اشعار این مجموعه نیز توسط سیروس جمالی برای سهولت در یادگیری و به خاطر سپردن گوشه ها، به طور دقیقتر به شکلی سروده شده اند که نام هر گوشه در شعرِ آن جای گرفته است.
حسین علیزاده در یکی از توضیحاتش پیرامون این مجموعه اظهار داشته بود: درباره ی تصمیمات اشتباهی که پیرامون ردیف انجام شده من مصاحبه های مختلفی داشتم و بارها از نقصان های موجود در مراکز آموزشی حرف زدم. به همین جهت با خودم فکر کردم که این داستان ریشه ها را به گونه ای دیگر نگاه کنم. به هر حال ردیف مسیری است که مردم آنچنان با آن آشنایی ندارند و من آمدم تا بواسطه طراحی هایی که در این حوزه انجام می دهم، ردیف را به مردم معرفی کنم. اینها فقط آثار مردمی هم نیستند بلکه یک بسته آموزشی خوب است. پس وقتی به موسیقی فکر می نماییم خیلی دشوار است که هم تعریف دانشگاهی و هم تعریف مردمی داشته باشد. مسیری که واقعا به تنهایی نمی توانستم آنرا انجام دهم و یک تیم ۱۰۰ نفره همراه من بود.
روایت چهارم؛ جشنواره موسیقی فجر و داستان های همیشه خبرسازش
چهلمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر به دبیری رضا مهدوی، ریاست احمد صدری و مدیریت اجرائی محمدعلی مرآتی، به همت معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری دفتر موسیقی ارشاد، انجمن موسیقی ایران و بنیاد فرهنگی هنری رودکی، از ۲۳ تا ۲۹ بهمن ۱۴۰۳ در تهران و استانهای کشور اجرا شد.
برگزاری چهلمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر هم بی شک می تواند به عنوان یکی از خبرساز ترین رویدادهای در رابطه با حوزه موسیقی در سال ۱۴۰۳ محسوب شود. مسیری که در این دوره بواسطه تغییر دولت ها که طبیعتاً تغییر نگرش های مدیریتی را هم به همراه خود داشت منجر به ظهور و بروز اتفاقاتی شد که می تواند این رویداد را به عنوان یکی از پر خبرترین رویدادهای در رابطه با موسیقی در سال ۱۴۰۳ تبدیل کند.
برگزاری مراسم افتتاحیه جشنواره در هنرستان موسیقی پسران برای نخستین بار در تاریخ چند سال اخیر جشنواره موسیقی فجر، ماجراهای خبرساز مربوط به تقدیم روزانه اجراهای جشنواره به یکی از هنرمندان فعال عرصه موسیقی خصوصاً حسین علیزاده، محسن چاوشی و سیمین غانم که با واکنش های مثبت و منفی مختلفی همراه شد، حضور پررنگ تر مقامات عالی دولت خصوصاً معاون امور زنان رییس جمهور و دیداری که با بانوان هنرمند شرکت کننده در جشنواره داشت، حواشی مربوط به برگزاری کنسرتهای پاپ جشنواره، حواشی مربوط به کم و زیاد شدن برخی از جوایز بخش مسابقه این رویداد خصوصاً جایزه باربد، حضور پرتعداد گروه ها و هنرمندان هنرستان های هنرهای زیبای کشور همچون مواردی بود که در این رویداد با خبرها و واکنش های بیشتری همراه شد.
روایت پنجم؛ موسیقی نواحی و قصه انتقال یک جشنواره از کرمان به هرمزگان
یکی دیگر از اتفاقات مهم و خبرساز موسیقی در سال ۱۴۰۳ موضوع برگزاری جشنواره موسیقی نواحی بود که طی سالیان اخیر با فراز و نشیب های زیادی در نحوه برگزاری، کیفیت حضور گروه ها و هنرمندان شرکت کننده همراه بود.
مسیری پرچالش و خبرساز که سبب تغییر و تحولات زیادی در نحوه برگزاری و حتی مکان برگزاری این رویداد ملی شد و شرایطی را فراهم نمود که مخاطبان و علاقمندان این حوزه بعد از منتفی شدن داستان میزبانی استان کرمان که آن هم با حواشی زیادی همراه بود، منتظر برگزاری جشنواره ای باشند که مقرر است دوره هفدهم آن پس از توقف یک ساله، در اردیبهشت سال ۱۴۰۴ از پس تغییر در مکان برگزاری جشنواره به میزبانی استان هرمزگان اجرا شود.
اگرچه درباره ی نحوه میزبانی جشنواره موسیقی نواحی چه آن زمان که کرمان میزبان چندین دوره بود و چه زمانی که در تهران شاهد برگزاری جشنواره موسیقی نواحی با رویکرد متفاوت «منطقه ای» و «ملی» بودیم با حرف و حدیث های فراوان و حتی نقطه نظرات متفاوتی روبه رو می شدیم اما هرچه هست این رویداد به علت جذابیت های فراوانی که می تواند برای مخاطبان و حتی جذب منابع اقتصادی در عرصه گردشگری داشته باشد همیشه جزو پرطرفدارترین رویدادها در عرصه های رسانه ای و خبری است که ای کاش این پرطرفداری و جذابیت در عرصه مخاطب نیز دیده می شد.
جشنواره موسیقی نواحی فرآیندی به شدت دارای بحث و نظر است که انتظار می رود حالا پس از طی یک مسیر حدودا پرحاشیه خبری، انتقال رویداد از کرمان به هرمزگان بتواند سبب رونق اینگونه موسیقایی جذاب و سرشار از تأثیرات فرهنگی مبتنی بر اعتقادات و باورهای ایرانیان شود.
شرایطی که طی سالیان اخیر به علت برخی مراودات پرنوسان میان مدیران میانی و بالادستی نهادها و مجموعه های استانی و تهران نشین وارد چالش های سختی شده که دود آن به چشم کلیت جشنواره و کلیده واژه موسیقی نواحی رفته است و باید برای رسیدن به ساحل آرامش به یک نقطه نظر حدودا مشترک رسید.
منبع: كیت هنری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کیت هنری در مورد این مطلب