نمایش روز صفر روایتی اساطیری از خشکسالی در فلات ایران
کیت هنری: روز صفر تازه ترین نمایش محمد جواد سجادی، با نگاهی اسطوره ای و هشداردهنده به بحران آب در فلات ایران، از 23 بهمن در تالار هنر اصفهان روی صحنه می رود.
خبرگزاری مهر، گروه استانها - کورش دیباج: تئاتر، بستری برای بازتاب دغدغه های اجتماعی، زیست محیطی و فلسفی است. در این بین، نمایش روز صفر به نویسندگی و کارگردانی محمد جواد سجادی، اثری هشداردهنده و ژرف اندیش درباره ی بحران آب و خشکسالی در فلات مرکزی ایران است. این اثر که از ۲۳ بهمن در تالار هنر اصفهان روی صحنه می رود، نه فقط از دل تاریخ و اساطیر ایرانی می جوشد، بلکه با بیانی مدرن و موسیقایی، تصویری نگران کننده از آینده ارائه می دهد.
محمد جواد سجادی، کارگردان و نویسنده ای که قبل تر با آثاری همچون هفت خوان هملت و افسانه ماده ببر نگاه منتقدان و مخاطبان را به خود جلب کرده بود، این دفعه با روز صفر، به سراغ یکی از مهم ترین چالش های زیست محیطی جهان یعنی بحران آب رفته است. این نمایش که بر پایه پژوهش های وی درباره ی اساطیر ایرانی و متون کهن همچون اوستا شکل گرفته، ساختاری اپیزودیک دارد و نگاهی فلسفی به مسئله خشکسالی و تأثیر آن بر فرهنگ و جامعه ارائه می دهد.
در گفتگویی تفصیلی با سجادی، درباره ی ایده ی ایجاد روز صفر، چالش های تولید آن و نگاه او به آینده تئاتر ایران به بحث نشستیم. محمد جواد سجادی نویسنده و کارگردان نمایش «روزصفر»
ایده نمایش روز صفر چگونه شکل گرفت و چه عواملی شما را به سوی این موضوع سوق داد؟
چندین سال است که به پژوهش در عرصه اساطیر ایرانی و نقش آب در تمدن های باستانی علاقه مندم. در متون کهن، آب نه فقط عنصری حیاتی، بلکه مفهومی فلسفی و الهیاتی است که ریشه در باورهای ایرانی دارد. خشکسالی، همیشه در اسطوره ها و حماسه ها به عنوان نشانه ای از بحران های بزرگ اجتماعی و اخلاقی مطرح گردیده است. در روز صفر، تلاش نموده ام این مفاهیم را با چالش های معاصر همچون تغییرات اقلیمی، جنگ و مهاجرت پیوند دهم و تصویری از آن چه ممکنست در آینده رخ دهد، ارائه کنم.
شما در این نمایش از اسطوره تیر یشت در اوستا بهره برده اید. چرا این روایت را برای ساختار دراماتیک نمایش انتخاب کردید؟
تیر یشت یکی از متون کهن ایرانی است که در آن نزاع میان نیروهای اهریمنی و ایزدان بر سر آب، به عنوان سرچشمه زندگی، روایت می شود. این داستان، هم از نظر دراماتیک ظرفیت بالایی دارد و هم بازتابی از واقعیت های امروز است. در نمایش، این تقابل به صورتی بازآفرینی شده است تا نشان دهد که چگونه در طول تاریخ، آب همیشه مایه آبادانی و درعین حال، منشأ نزاع و نابودی بوده است.
انتخاب این موضوع چه چالش هایی برای شما داشت؟
بزرگ ترین چالش، تبدیل یک مفهوم انتزاعی به ساختاری نمایشی بود که بتواند مخاطب را درگیر کند. من نمی خواستم تنها یک روایت خطی از گذشته ارائه دهم، بلکه می خواستم اثری خلق کنم که هم از نظر فرمی و هم محتوایی، تفکر برانگیزد. از طرف دیگر، پرداختن به این موضوعات نیازمند پژوهش عمیق بود و برای همین، مطالعات گسترده ای در عرصه اسطوره شناسی، تاریخ و حتی علوم اجتماعی انجام دادم.
به نظر شما، اجرای نمایش هایی با مضامین هشداردهنده مانند روز صفر، چه تأثیری بر مخاطب خواهد داشت؟
تئاتر زمانی اثرگذار می باشد که بتواند مخاطب را به فکر وادارد و او را از ساحت منفعلانه خارج کند. روز صفر یک نمایش مستند-تاریخی نیست، بلکه اثری هشداردهنده است که با لحنی کمدی-تراژیک، تصویری از آینده ای محتمل را ارائه می دهد. این نمایش درحقیقت تلنگری است به جهت اینکه ببینیم اگر در قبال محیط زیست، فرهنگ و هویت خود بی تفاوت باشیم، چه سرنوشتی در انتظار ما خواهد بود.
با توجه به تجربیات بین المللی شما، وضعیت تئاتر ایران را به چه صورت ارزیابی می کنید؟
تئاتر ایران همیشه پتانسیل های بالایی داشته و هنرمندان ایرانی خلاقیت بالایی در تولید آثار نمایشی دارند. اما مشکلاتی مانند کمبود حمایت مالی، نبود زمینه های مناسب برای اجرای حرفه ای، چالش های بزرگی برای تئاتر ما به وجود آورده است. با این وجود، کارگردانان و نویسندگان مستقل بازهم تلاش می کنند تا آثاری خلاقانه و اثرگذار تولید کنند.
شما بتازگی برگزیده رزیدنسی ادیسه در فرانسه شده اید. این تجربه چه تأثیری بر کارهای آینده شما خواهد داشت؟
رزیدنسی ادیسه فرصتی کم نظیر برای تبادل فرهنگی و پژوهش در عرصه تئاتر است. این تجربه به من امکان می دهد که با هنرمندان و محققان بین المللی در ارتباط باشم و پروژه های نمایشی ام را در فضایی بینافرهنگی توسعه دهم. بطور قطع دستاوردهای این دوره، بر نمایش های آینده من و حتی بر نحوه ی آموزش و پژوهش در تئاتر ایران اثرگذار خواهد بود.
کلام پایانی؟
روز صفر نمایشی است که گذشته، حال و آینده را به هم پیوند می زند؛ از اسطوره های کهن تا بحران های مدرن. اثری که نه فقط روایتی تئاتری از خشکسالی و نابودی محیط زیست ارائه می دهد، بلکه دعوتی است به اندیشیدن درباره ی آینده ایران و جهان. این نمایش با بازی جلیل عالی پور، خسرو صفوی، لیلا سخی زاده از ۲۳ بهمن در تالار هنر اصفهان روی صحنه می رود و فرصتی است برای آنکه با چشمانی بازتر، به تأثیرات بحران آب و تغییرات اقلیمی بنگریم.
منبع: كیت هنری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب